Wat zou Nederland zijn zonder water? De levensader van ons landje. Goed voor het vervoer, goed voor het bier brouwen en wat te denken aan goed voor generaties goeie schaatsers?
Gouda, gelegen tussen de Hollandse IJssel en de Gouwe, het water bracht ons veel rijkdom.
Een jaar of twee geleden zat ik tijdens de Havendagen op een bootje en hoorde een gids vertellen over hoe we eigenlijk wenkbrauw optrekkend rijk werden.
Een van de charmantste pandjes in Gouda speelde daar toch ook wel een hoofdrol in.
 |
Waarom werd Gouda rijk van de scheepvaart? Gouda was toen DE verbinding tussen de steden in het noorden en het zuiden.
Men kon niet anders dan via Gouda te varen en dat leverde een flink bedrag aan tolgelden op.
Hoe zuur was het toen men snellere verbindingen vond.
Tolgeld was leuk, maar de schippers die aan wal gingen hadden ook wel wat te besteden.
Maar ja, die Spanjaarden kwam langs om te dollen, hebben ook nog ons kasteel gesloopt, en oorlog vraagt om maatregelen.
Willem van Oranje vond het hoog tijd dat er een sluis werd gebouwd, dan konden de oorlogsschepen wat sneller doorvaren.
Dat was de geboorte van de Mallegatsluis.
Ook toen deed men al stevig aan politiek. Gouda was niet blij met het besluit van Willem, maar kreeg het voor elkaar om toch niet alle inkomsten te verliezen.
Oorlogschepen, vooruit dan maar, er kwam echter wel een regeling dat koopvaarders verplicht 36 uur voor de stad bleven wachten met betaling van "armengeld".
In 1615 is het Tolhuis, wat al wat groter was geworden verbouwd zodat men er ook deftige mensen kon ontvangen.
Vriendjespolitiek is van alle tijden, de regentenfamilies van Gouda kregen ook de functie van tollenaar.
Hugo de Grote at er soms, de regent Bartolomeus de Moor van Immerzeel kreeg Betje Wolff geregeld over de vloer.
Waren we eindelijk van die Spanjaarden af, duurde het een kleine eeuw, kregen we de Fransen ongenood te gast. In 1795 werd de tol afgeschaft, het tolhuis werd bezit van het rijk die het overdeed aan Gouda in 1832.
De stad verkocht het een paar jaar later aan een particulier.
In 1938 wilde men het tolhuis slopen, gelukkig vonden de Gouwenaars dat geen goed plan en het bleef staan.
Toch dreigde het in 1953 nog fout af te lopen. Het water stond hier ook erg hoog, zo hoog dat het het tolhuis in dreigde te te stromen.
Na die hachelijke dagen volgde er een reconstructie van de Veerstal, de haven werd afgesloten.
Vergane glorie? Nee, het tolhuis is in 1989 gerestaureerd.
De haven? Dat is nu een museum geworden.
De sluis doet nog dienst, net als andere sluisjes in Gouda.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten