Gisteren liep ik in het charmante stadje Oudewater.
Het was zonnig, een gezellige drukte op de terrasjes en langs het water.
Al wandelend kom je dan hier en daar een beeld of beeldengroep tegen.
Het gezin op het bankje had ik jaren geleden al eens gezien en mij werd verteld dat het Herman de Man en zijn gezin moet voorstellen.
Er zijn ongetwijfeld lezers die de naam Herman de Man niet kennen. Maar misschien als ik zeg "Het wassende water" gaat er vast een belletje rinkelen.
Die serie, ergens halverwege de jaren 80 van de vorige eeuw is gebaseerd op zijn roman uit 1925.
Daar begon de bekendheid van jonge acteurs als Thom Hoffman en Sjoerd Pleijsier.
Herman de Man, ik heb een aantal van zijn romans gelezen. Tamelijk uit de tijd en de streekroman is niet echt mijn genre. Maar het speelt zich af in de streek die ik het beste ken.
Zijn verhalen zijn somber, nors, niets leuks te beleven aan dat volk in de Krimpenerwaard.
Toen ik gisteren bij het beeld stond te lezen wat het moet voorstellen trof ik een autochtone "Geelbuik"
Een oude bijnaam voor de bewoners van Oudewater.
De man wees naar de beelden en siste "Het was een Jood". Ik weet nog steeds niet of dat minachtend of informatief klonk.
Ik keek de man aan en vroeg "wie" Nou die schrijver dus.
Nu zijn eenzame oudere heren op bankjes over het algemeen spraakzaam en zo kreeg ik in korte tijd het verhaal.
Herman de Man was de schrijversnaam van Salomon Heman Hamburger.
Een zoon van niet erg rijke ouders, zij verhuisden geregeld om aan de kost te komen.
Salomon, kortweg Sallie, ging naar de ULO, maar om wat geld bij te dragen moest hij ook samen met zijn vader de boer op, spullen verhandelen.
De omgang met Calvinistische boeren maakte hem niet echt blijmoedig, terug te lezen in zijn roman "De barre winter van 90".
Hij werd moeilijk, net als zijn Gieljan Beijen uit Het wassende water.
Hij weigerde dienst te nemen, zat twee jaar gevangen. Kort daarna was er iets van fraude, hij vluchtte naar België maar bij terugkeer ging hij weer voor twee maanden het gevang in.
In 1923 leerde hij zijn vrouw kennen, ze trouwden een jaar later en kregen 8 kinderen waarvan er eentje vroeg overleed.
Een paar jaar later besloot hij katholiek te worden en in 1930 vestigden zij zich in 'S Hertogenbosch.
Een huis vol kinderen, gevluchte Joodse mensen uit Duitsland, voor het schrijven moest hij rust hebben.
Om alles rustig op papier te zetten vertrok hij voor een tijdje naar Frankrijk.
Maar toen, ja toen brak de oorlog uit. Hij kon niet meer terug naar huis. Via omzwervingen belandde hij in 1943 in Londen, werkte voor o.a. radio Oranje, kreeg toen de naam De Man.
De koppige De Man kreeg ruzie en werd overgeplaatst naar Curacao. Inmiddels waren zijn vrouw en 4 van hun kinderen al opgepakt en afgevoerd naar Auschwitz. De oudste zoon werd te werk gesteld. Hij vluchtte maar liep een SS kamp binnen en werd ter plekke doodgeschoten.
Toen Sallie in 1945 weer thuiskwam en vernam wat er met zijn gezin was gebeurd brak hij.
Met zijn 2 overgebleven kinderen, die dankzij hulp de oorlog overleefden vertrok hij naar Eindhoven, ging in de autohandel.
Zijn tegenslag bleef hem achtervolgen, na een zakenreisje naar Engeland stortte bij terugkeer zijn vliegtuig neer.
Het gezin op het bankje stelt niet zijn gezin voor, het is een boerengezin. Het soort volk waar hij over schreef.
Het beeld is in 1977 onthuld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten